Bebekler doğduklarında, büyük bir çoğunlukta göz renklerinin mavi ya da yeşil olduğunu görürüz. Fakat yine çoğu zaman göz rengi sabit kalmaz ve belli bir süre sonra değişmeye başlar. Nihayetinde gerçek renk belli bir süre sonra oturur ve artık bu kalıcı göz rengi olur. Peki bebeklerin göz rengi ne zaman belli olur? Bunun için kesin bir süre var mı?
Gözlerin Rengi Nereden Geliyor?
Bilim insanlarına göre göz renginde etkin rol oynayan iki ana gen bulunuyor. OCA2 ve HERC2 genlerinin ise burada belirleyici faktörler olduğu söylenmekte. Bu genler insanlarda bulunan 23 çift kromozomdan biri kromozom 15’te yer almakta.
Yani göz rengi bireylerin genetiği tarafından belirleniyor ve kalıtsal olan genlere göre netlik kazanıyor.
Göz rengiyle ilgili olan bu kalıtsal kodların çoğu, melanin adı verilen pigmentin üretimi, depolanması ve taşınmasıyla da bağlantılı. Yani Melanin üretimi genetik kodlara bağlıdır ve zamanla bu genetik bilgiye göre üretim başlar.
Melonin melanosit adı verilen özel hücreler tarafından oluşturulur ve pigmentte melanozom adı verilen damarlarda depolanır.
Melanin üretiminin miktarı ve melanozom sayısı kişiden kişiye de değişiklik gösterdiği için göz renklerindeki çeşitlilik ortaya çıkar. Farklı tonlar ve koyuluk durumlarının farklı olmasının ana nedeni budur diyebiliriz.
Gözler Nasıl Renkleniyor?
Gelelim gözlerin nasıl renklendiği kısmına. Bunun için iris dediğimiz tabakayı yakından tanımanız gerekecek. İris dediğimiz kısım, gözün siyah kısmını çevreleyen ve göze giren ışık miktarını kontrol eden bölüm. Ön tabaka ve arka tabaka olarak iki ayrı tabakaya ayrılıyor.
Ön tabakada bulunan pigment miktarı ise göz renginin belirlenmesini sağlayan faktördür. Bu bölümde tüm melanini barındıran melanositler vardır. Melanin pigmentinin yoğunluğu da gözün renginin belirlenmesini sağlar. Melanositler ne kadar aktiflerse o kadar fazla melanin üretilir ve göz rengi de buna göre ortaya çıkar.
Mavi ya da yeşil gibi açık renkli gözlerde daha az pigment bulunurken, kahverengi gibi koyu renkli gözlerde ise daha yüksek melanin pigment bulunduğu için daha koyu renkler oluşmuştur.
Bebeğin Göz Rengi Ne Zaman Değişir?
Konumuza geri dönemli. Anlattığımız tüm bu süreçler, gözün kendi rengini kazanması süreçleri olarak gösterilebilir.
Bir bebek dünyaya geldiği zaman, irisi çok fazla melamin içermez. Işığın iristen yansıması ve yeterinde melanin olmaması nedeniyle, bebeklerin gözleri doğumdan sonra mavi, yeşil ve hatta gri renkte gözükebilir.
Zamanla melanositler gelişir ve melanin üretmeye başlarlar. Pigment üretildikten sonra göz asıl rengini almaya başlar. 6-12 ay içerisinde asıl göz rengi oluşur ve genelde kalıcı bir hal alır.
Burada yine melanin seviyesi önemlidir. Melanin az üretilirse, göz rengi açık yani mavi yeşil gibi tonlarda kalabilir. Sonuç olarak 6-12 aylık süreç içerisinde gözlerin rengi, genetik yapıya uygun hale gelir.
Göz rengi değişimi şu şekilde ilerler:
- Az Melanin Üretimi: Gözler açık renk (mavi veya yeşil) olarak kalır.
- Orta Melanin Üretimi: Ela gözlere dönüşür.
- Yoğun Melanin Üretimi: Gözler kahverengi olur.
Kısacası bebeklerin göz rengi, 6 ile 12 aylık süreç içerisinde belli olur. Bu süreçte renk açık tonlarda da kalabilir koyu tonlara da dönebilir.
